La Სოციალური ფსიქოლოგია ეს არის მეცნიერება, რომელიც პასუხისმგებელია მეცნიერული მეთოდების მეშვეობით შეისწავლოს ის გავლენა, რომელსაც სოციალური კონტექსტი ახდენს ინდივიდების ქცევასა და გონებაზე. ეს ფსიქოლოგიური დისციპლინა ცდილობს ხალხის ქმედებების გაგება სოციალურ სიტუაციებში, ჯგუფებში ინდივიდების ქცევის ნიმუშების დადგენა, მათ მიერ შესრულებული როლები; და სიტუაციები, რომლებიც ერევა მათ ქცევაში, მაგალითად. როდესაც ადამიანი მარტო ცხოვრობს და ქუჩაში გამოდის, მისი ჩაცმულობა და ქცევა იცვლება, რადგან ქვეცნობიერად, მათ ქმედებებზე გავლენას ახდენს სოციალური კონტექსტი.
- ჰალო ეფექტი
- დამკვირვებლის ეფექტი
- დაჯილდოების ეფექტი
- მრგვალი რიცხვების ეფექტი
- ურთიერთგაგების ეფექტი
- შესაბამისობის ეფექტი
- დაკვირვების ეფექტი შესრულებაზე
- ცრუ კონსენსუსის ეფექტი
- კოგნიტური დისონანსი
ეს ეფექტი არის ა კოგნიტური მიკერძოება რომელიც შედგება პიროვნების ან ობიექტის გამოსახულების, შეფასების ან გლობალური აზრის განსაზღვრისგან, სპეციფიკურ მახასიათებლებზე დაყრდნობით.
ეს ეფექტი ემყარება იმ აზრს, რომ საკმარისია დადებითი თვისების იდენტიფიცირება ვინმეში, რომელსაც ახლახან შევხვდით, ასე რომ დანარჩენი მახასიათებლების განზოგადება, მაგალითად.
ჩვენ ვხედავთ, რომ ადამიანი ფიზიკურად მიმზიდველია და ვვარაუდობთ, რომ მისი პიროვნებაც ისეთივე სასიამოვნო იქნება. ჩვენ ამას ვამჩნევთ იმით, თუ როგორ აღვიქვამთ ცნობილ ადამიანებს.
იგივე ხდება, როცა ვხედავთ სარეკლამო კამპანიებს, სადაც ცნობილი სახეები რეკლამირებენ პროდუქტს; ამ შემთხვევაში, ჩვენ ჩვეულებრივ ვაფასებთ პროდუქტს იმით, რასაც ჩვენ ვფიქრობთ ცნობილ ადამიანებზე და არა იმდენად იმ მახასიათებლების გამო, რაც პროდუქტს გააჩნია.
ის მდგომარეობს იმაში, რომ როდესაც ჩვენ ვართ სახიფათო ან საგანგებო სიტუაციებში, ნაკლებია შანსი იმისა, რომ მაყურებელი ან მოწმე ჩაერიოს, თუ ის ჯგუფშია, ვიდრე მარტო.
ეს ეფუძნება იმ ფაქტს, რომ თითოეული ადამიანი მიდრეკილია სჯეროდეს, რომ ვინმე დაეხმარება. ანალოგიურად, როდესაც ამ შემთხვევებში ვინმე გადადგამს პირველ ნაბიჯს და ეხმარება, უფრო სავარაუდოა, რომ სხვა ადამიანებიც ამას გააკეთებენ.
ისინი ასევე ზრდიან დახმარების შანსს სახიფათო სიტუაციაში ან ავარიაში, როდესაც მსხვერპლი ყვირის.
ეს კოგნიტური მიკერძოება, რომლითაც ადამიანები უფრო მეტ მნიშვნელობას ანიჭებენ მათ კუთვნილ ობიექტებს, ვიდრე სხვა თანასწორებს, რომლებიც არ არიან მათი.
ანუ ერთსა და იმავე ადამიანს შეუძლია ერთი და იმავე პროდუქტს განსხვავებული ღირებულება მიანიჭოს, იმის მიხედვით, ეკუთვნის თუ არა მას.
მაგალითად ადამიანები ზრდიან იმ პროდუქციის ღირებულებას, რომელიც მათ ეკუთვნის, როცა აპირებენ გაყიდვას, მაგრამ როცა თანაბარი პროდუქტის ყიდვა უწევთ, მას უფრო დაბალ ფასად აფასებენ.
ზოგიერთი კვლევის თანახმად, ადამიანებს ურჩევნიათ მრგვალი რიცხვები არარეგულარულს, მაშინაც კი, როდესაც არარეგულარული რიცხვები მათ სარგებელს მოუტანს.
ფაქტია, რომ არარეგულარული რიცხვების გამოყენებისას ადამიანების სუბიექტური შეფასება იწვევს ასოცირებული ატრიბუტების შემცირებას.
ეფექტი, რომელსაც მრგვალი რიცხვები ახდენენ, ჩვეულებრივ იყენებენ ტრეიდერებს; რომლებიც თამაშობენ ჩვენს ქვეცნობიერთან, რომ ვიყიდოთ.
მაგალითად, 99-ით დამთავრებული ბევრი ფასი გამოქვეყნებულია აიძულეთ მომხმარებელი დაიჯეროს, რომ ის უფრო დაბალ ფასშია შეძენილი და ამიტომაც ზოგავს, თუმცა ვიცით, რომ ეს ასე არ არის.
ანალოგიურად, ეს იდეა ეფუძნება თეორიას, რომ ადამიანები ჩვეულებრივ იმახსოვრებენ ფიგურის პირველ რიცხვს და ტოვებენ დანარჩენებს უკანა პლანზე.
მაგალითად, თუ არის პროდუქტი 2,99 ფასით, მყიდველი ჩვეულებრივ ამრგვალებს 2-მდე და არა 3-მდე შესაბამისად..
რეციპროციულობის ეფექტი ხსნის იმ ფაქტს, რომ ადამიანი თავს ვალდებულად გრძნობს უპასუხოს მოწყალებას ან ყურადღებას, რომელიც მას ეძლევა, მაშინაც კი, თუ ეს ქმედება მისთვის სარგებელს არ მოაქვს.
მართალია, ეს ეფექტი ხელს უწყობს უფრო სამართლიანი საზოგადოების არსებობას; ადამიანების უმეტესობა ამ პრინციპით სარგებლობს მოგების მისაღებად.
ბევრი მოვაჭრე პოტენციურ მომხმარებლებს სთავაზობს მათი პროდუქტის უფასო ნიმუშს, რათა მათ შესაძენად აიძულონ შესაძენად.
ადამიანებს აქვთ მიდრეკილება შეცვალონ თავიანთი მოსაზრებები ან დამოკიდებულებები ჯგუფში შესასად; ამგვარად, ისინი უარს ამბობენ კრიტერიუმებზე სხვებთან შესათანხმებლად.
ჩვეულებრივ არის სხვადასხვა კონფორმიზმის სახეები. მაგალითად, არიან ადამიანები, რომლებიც მიდრეკილნი არიან მიიღონ ჯგუფის აზრი, მაგრამ არ თმობენ საკუთარ აზრს, ისინი უბრალოდ ინარჩუნებენ მას.
თუმცა არიან ისეთებიც, რომლებიც ჯგუფის აზრს მხოლოდ მაშინ იღებენ, როცა მასთან არიან; ან პირიქით, არიან ისეთებიც, რომლებიც აგრძელებენ ჯგუფის აზრს ეთანხმებიან მაშინაც კი, როცა არ არიან მის გვერდით.
სხვა ადამიანების მიერ დაკვირვება, როდესაც ვახორციელებთ რაიმე მარტივ აქტივობას, რომელსაც არავითარი სირთულე არ აქვს; შეუძლია დადებითად იმოქმედოს ჩვენს შესრულებაში.
მაშინ როცა რთულ აქტივობებს ვახორციელებთ ან ახალ დავალებას ვსწავლობთ, სხვების მიერ დაკვირვების ფაქტმა შეიძლება უარყოფითი გავლენა მოახდინოს; ისე, რომ ჩვენი შესრულება მცირდება.
ცრუ კონსენსუსის ეფექტი არის ის, რომ ადამიანს აქვს მიდრეკილება ირწმუნოს, რომ ადამიანების უმეტესობა მას იგივეს ან მსგავსს ფიქრობს.
ხალხი ისინი გადაჭარბებულად აფასებენ სხვების მხარდაჭერას, და ამ გზით ისინი უფრო დარწმუნებულნი არიან საკუთარ თავში ან ცდილობენ დაიცვან თავიანთი ნდობა.
მაგალითად, ეს ეფექტი აიძულებს გარკვეული პოლიტიკური იდეოლოგიის ადამიანს სჯეროდეს, რომ ეს იდეოლოგია გაბატონებულია, მიუხედავად სტატისტიკისა.
კოგნიტური დისონანსი არის ა ფსიქოლოგიური ფენომენი სადაც ჩვენ განვიცდით დისკომფორტს, როდესაც გვაქვს ურთიერთგამომრიცხავი აზრები, ან როცა ჩვენი ქმედებები ეწინააღმდეგება ჩვენს ღირებულებებს.
კოგნიტური დისონანსი გვაიძულებს გავამართლოთ ჩვენი ქმედებები. მაგალითად, თუ დიეტაზე ხართ და მიირთმევთ ტკბილეულს, მიუხედავად იმისა, რომ განიცდით კოგნიტურ დისონანსს, ხშირად ამართლებთ თქვენს ქმედებას შემდეგი სიტყვებით:ერთი დღე, რომელიც დიეტას არღვევს, არაფერი ხდება".
სოციალური ფსიქოლოგია ეძებს იმას, რაც გვაძლევს თანასწორობას, განზოგადებებს ადამიანებს შორის; ისე ადამიანის ბუნების გაგება. ამ მიზეზით, სოციალური ფსიქოლოგია უფრო ექსპერიმენტულია, ვიდრე დიფერენციალური.